jeżeli wzrasta podaż i popyt wówczas:
ilość równowagi wzrośnie, ale cena równowagi może albo wzrosnąć albo obniżyć się albo pozostać bez zmian
doskonale elastyczna krzywa popytu:
jest przedstawiona graficznie jako linia pozioma (na rynku doskonale konkurencyjnym)
dobra substytucyjne:
jeśli popyt na dobro 1 rośnie, gdy rośnie cena dobra 2 dobro 1 jest substytucyjne względem dobra 2 (np.: kasety magnetofonowe i płyty kompaktowe)
dobra komplementarne:
jeśli popyt na dobro 1 spada, gdy cena dobra 2 wzrasta dobro 1 jest komplementarne względem dobra 2 (np.: mieszkania i meble)
optimum w sensie Pareto oznacza, że:
nie ma możliwości poprawienia sytuacji jakiejkolwiek osoby bez pogorszenia sytuacji kogokolwiek innego
cenowa elastyczność popytu:
mierzy reakcję wielkości popytu na dane dobro pod wpływem zmiany ceny tego dobra
gdy linia budżetu przesunie się równolegle w dół, to oznacza to:
spadek realnych dochodów konsumenta
zakładamy, że towary X i Y są komplementarne względem siebie. Jeśli nastąpi wzrost ce-ny towary Y możemy wnioskować, że:
zmniejszy się popyt na X
prawo malejącej użyteczności krańcowej stwierdza, że:
użyteczność krańcowa dodatkowych konsumowanych jednostek maleje
jeżeli cena dobra spadnie, to w przypadku dóbr niższego rzędu:
efekt substytucyjny będzie dodatni, efekt dochodowy ujemny, a ich suma będzie miała wartość do-datnią
w przypadku dóbr Giffena wzrost ceny powoduje:
wzrost zapotrzebowania na te dobra
krzywa Engla pokazuje zależność między:
wielkością zapotrzebowania a dochodem
spadek popytu może być spowodowany przez:
spadek ceny produktu substytucyjnego
koszty całkowite są:
sumą kosztów stałych i zmiennych
krzywa kosztu krańcowego przecina krzywą kosztu przeciętnego:
w jej maksimum
koszt alternatywny określa się inaczej jako:
koszt utraconych okazji
popyt będzie nieelastyczny, gdy:
cena spada i całkowity utarg spada
koszt krańcowy to:
przyrost kosztu całkowitego niezbędny do zwiększania produkcji o jednostkę – mierzy on stopę zmian kosztu podzieloną przez zmianę produkcji
zysk ekonomiczny to:
przychody pomniejszone o koszty; różnica między utargiem całkowitym (TR) a kosztem całkowitym (TC)
model Sweezy’ego opisuje:
przyczyny sztywności cen na rynkach oligopolistycznych
w modelu Stackleberga:
przywódca ustala cenę i ilość
krzywa popytu firmy doskonale konkurencyjnej jest:
linią poziomą (krzywa popytu jest doskonale elastyczna)
w dylemacie więźnia:
• najbardziej optymalne rozwiązanie jest możliwe do osiągnięcia drogą kooperacji
• równowaga Nasha jest optymalna w sensie Pareto
• strategią dominującą jest równowaga Nasha
• więźniowie wybierają rozwiązanie niekorzystne dla nich z powodu braku możliwości kontaktu między sobą
paradoks Allois pokazuje, że:
• ludzie podejmują decyzje w zależności od poziomu wygranych
• ludzie nie postępują zgodnie z założeniem o racjonalnym wyborze
twierdzenie Coase’a mówi, że:
• precyzyjne zdefiniowanie praw własności pozwala osiągnąć alokację efektywną w sensie Pareto nawet, gdy występują efekty zewnętrzne
• nie ma znaczenia, kto posiada prawa własności dla efektywnej alokacji
dobra publiczne to takie dobra:
z których konsumpcji nie można nikogo wykluczyć
biurokracja wg teorii wyboru publicznego dąży do maksymalizacji:
budżetu, którym dysponuje
teoria pogoni za rentą dotyczy:
wykorzystywania pozycji politycznej do uzyskiwania sztucznych transferów ze sfery publicznej do prywatnej
w gospodarce, w której nie ma państwa i zagranicy występuje równość (o charakterze tożsamości):
I=S (inwestycje = oszczędności)
Dochód Narodowy można inaczej określić jako:
PNN w cenach czynników produkcji
różnica, która pozostanie po odjęciu od PNB PNN to:
amortyzacja
PKB per capita to:
PKB na głowę (na mieszkańca)
w modelu Solowa funkcja produkcji zależy od:
kapitału (K), pracy (L) i technologii (A)
poziomu kapitału i pracy efektywnej Y = F ( K, AL )
gdy stopa inflacji wynosi 0 to PKB w cenach realnych będzie:
równy PKB w cenach nominalnych
różnica, która pozostanie po odjęciu od PKB PNB to:
dochód z tytułu własności za granicą
przedmiotem zainteresowania makroekonomii jest:
zmiany przeciętnego poziomu cen w Polsce
przy obliczaniu PKB uwzględnia się:
• zakupy produktów i usług dokonywane przez agendy rządowe
• osobiste wydatki konsumpcyjne
• prywatne inwestycje krajowe brutto
funkcja produkcji Solowa w postaci intensywnej to funkcja produkcji w przeliczeniu na:
jednostkę pracy efektywnej
w podstawowym modelu globalnego popytu występują następujące składniki:
C – konsumpcja; I – inwestycje; G – wydatki rządowe; NX – export netto
Bank Centralny może:
wpływać na stopę procentową i poziom podaży pieniądza
kosztem utraconych możliwości w przypadku utrzymywania gotówki nie są:
dochody z dodatkowej pracy
na realny zasób pieniądza nie ma ją wpływu:
zmiany cen
na pieniądz M1 składają się:
gotówka i wkłady na żądanie
wzrost stopy procentowej obligacji powoduje:
wzrost popytu na pieniądz
baza monetarna to:
inaczej zasób pieniądza wielkiej mocy jest to łączna ilość banknotów i monet znajdujących się w bankach i w obiegu poza bankowym i będących w posiadaniu systemu bankowego
Bank Centralny wpływa na ilość pieniądza na rynku przez:
• ustalanie stopy rezerw obowiązkowych
• ustalanie stopy procentowej
• operacje otwartego rynku
koszt krańcowy utrzymywania pieniądza w postaci M3 to:
średni zysk osiągalny przy zainwestowaniu w papiery wysokiego ryzyka
jeśli stopa procentowa wzrośnie przy pozostałych wielkościach nie zmienionych to eks-port netto powinien:
stopa procentowa nie wpływa na eksport netto
pod pojęciem hiperinflacji rozumie się:
sytuację, w której utrzymuje się bardzo wysoka stopa inflacji
korzyścią, którą ciągną z nieoczekiwanej inflacji dłużnicy jest:
spadek realnej stopy procentowej
straty podatników w wyniku inflacji są spowodowane:
stabilnością progów podatkowych, co w warunkach inflacji przesuwa podatnika do wyższej grupy po-datkowej
deflacja oznacza:
spadek przeciętnej ceny dóbr w jakimś okresie
krzywa Philipsa pokazuje odwrotną zależność:
• pomiędzy wielkością bezrobocia i inflacją
• dowodzi ona, że wyższej stopie inflacji towarzyszy niższa stopa bezrobocia i odwrotnie; sugeruje to, że można wybrać niższe bezrobocie za cenę wyższej inflacji lub odwrotnie
długookresowa krzywa Philipsa jest:
pionowa
w długim okresie nie da się wybierać między inflacją a bezrobociem
stagflacja to równoczesne występowanie:
bezrobocia i inflacji
mianem automatycznych stabilizatorów określane są:
transfery z budżetu do sfery poza budżetowej
deficyt budżetowy występujący w gospodarce nawet w momencie, gdy w gospodarce jest pełne zatrudnienie, to:
deficyt zniknie
ujemne nachylenie krzywej popytu wynika z:
• jest konsekwencją prawa popytu gdy cena danego towaru wzrośnie nabywca skłania się do kupowania go mniej, i odwrotnie, gdy cena spadnie konsument będzie skłonny kupić go więcej (przy pozostałych czynnikach pozostających bez zmian – ceteris paribus)
• ujemne nachylenie krzywej można tłumaczyć dwoma efektami – substytucyjnym i dochodowym.
jeśli firma osiąga zerowe zyski ekonomiczne to:
• oznacza to tylko, że dany przemysł przestaje rosnąć, ponieważ nie ma już dłużej zachęt do wchodzenia w obszar jego działania
• w długookresowej równowadze o zyskach zerowych, wszystkie czynniki produkcji są wynagra-dzane według ceny rynkowej. Nie ma natomiast zysku czystego
PNN można obliczyć:
to inaczej dochód narodowy (DN)
od PNB (w cenach czynników produkcji) należy odjąć amortyzację
eksport netto określa się jako:
nadwyżka importu nad exportem
NX = X – Z
progresywny podatek od dochodów osobistych:
podatki płacone państwu podatki bezpośrednie i płatności transferowe
popyt na pieniądz jest to popyt na zasób pieniądza w ujęciu realnym realnym:
zasób pieniądza pieniądz nominalny skorygowany o zmiany poziomu cen
na popyt na pieniądz w ujęciu realnym ma wpływ:
• ceny
• stopa procentowa
• zmiany realnego dochodu
• siła nabywcza pieniądza
• koszt krańcowy (MC) utrzymywania pieniądza (suma odsetek, z których ludzie rezygnują nie de-cydując się na kupno obligacji)
• motyw transakcyjny
• motyw przezorności
realny PNB per capita:
to realny PNB podzielony przez liczbę mieszkańców kraju
realny PNB:
to miernik fizycznych rozmiarów produkcji wytworzonej w gospodarce, a roczna zmiana procentowa jego poziomu informuje o tempie wzrostu gospodarczego
rząd może skorzystać na inflacji:
nienadążanie stawek opodatkowania za inflacją:
• zjawisko drenażu podatkowego zmiany dochodów nominalnych powodują wchodzenie do wyższych progów podatkowych; aż do momentu, kiedy wysokość progów nie zostanie zweryfi-kowana państwo będzie zyskiwać a podatnicy tracić na inflacji
• komplikacje związane z opodatkowaniem zysków przedsiębiorstw konieczne jest ścisłe zdefi-niowanie procedur, które pozwolą uwzględniać inflację na różnych etapach produkcji (analiza kosztów, przychodów, zysków) daje to podstawę do żądania wyższych podatków
• ludzie, którzy udzielili pożyczki państwu, tracą z powodu nieoczekiwanej inflacji
dobra publiczne to:
dobra, które będąc konsumowane przez jedną osobę mogą być jednocześnie konsumowane przez innych; np.: powietrze
amortyzacja to:
• inaczej zwana zużyciem kapitału trwałego, jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istnie-jącego zasobu kapitału w danym okresie, będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia
• pojęcie to należy do kategorii strumienia i określa, w jakim stopniu zużywa się rzeczywisty zasób kapitału w każdym okresie; amortyzacja jest kosztem ekonomicznym, ponieważ dotyczy zaso-bów zużywanych w procesie produkcji
funkcje Banku Centralnego:
• jest bankiem banków działa jako bankier dla banków komercyjnych, zapewniając sprawne funkcjonowanie całego systemu bankowego
• jednocześnie jest bankiem państwa sprawuje kontrolę nad podażą pieniądza i finansuje deficyt budżetu państwa
• kredytodawca ostatniej instancji jest gotów udzielać pożyczek bankom i innym instytucjom fi-nansowym w sytuacjach, gdy panika na rynkach finansowych zagraża całemu systemowi finan-sowemu
• zarządzanie długiem i finansowanie budżetu państwa musi czuwać, aby państwo było zdolne wywiązywać się ze swoich zobowiązań płatniczych w przypadku wystąpienia deficytu; 2 sposoby finansowania deficytu sektora publicznego: 1) państwo może pożyczyć niezbędne środki od spo-łeczeństwa – sprzedaje papiery wartościowe (gł. weklse skarbowe i obligacje państwowe); 2) do-drukowanie pieniędzy – sprzedaż papierów wartościowych bankowi centralnemu, który pozosta-wia je u siebie; zarządzanie długiem – zestaw opinii na podstawie których bank centralny podej-muje decyzje dotyczące szczegółów związanych z emisją nowych papierów wartościowych
wzrost gospodarczy to:
przyrost realnego PNB (miary całkowitego dochodu gospodarki narodowej)
kiedy PNB wzrasta to:
następuje wzrost gospodarczy
założenia kosztów transakcyjnych:
zależą od charakteru zasobów zaangażowanych w transakcję (uniwersalne czy wyspecjalizowane), częstotliwości transakcji oraz stopnia niepewności
dylemat wspólnego pastwiska:
• ilustruje: konflikt między indywidualną racjonalnością a wspólnym interesem, działanie efektów zewnętrznych (wprowadzenie kolejnej krowy poprawia sytuację właściciela pogarszając sytuację innych)
• mechanizmy rozstrzygania tego problemu: wprowadzenie podatków, prywatyzacja pastwiska
co należy do aktywa?
są to papiery uprawniające posiadacza do otrzymywania określonego strumienia płatności odsetek w ściśle określonym terminie:
aktywa finansowe:
• weksle
• obligacje
• obligacje dające bezterminowe prawo do dochodu
• akcje przedsiębiorstw
aktywa banków komercyjnych:
• gotówka
• weksle i kredyty krótkoterminowe
• pożyczki średnio i długoterminowe
• papiery wartościowe pozbawione ryzyka (np. bony skarbowe)
• kredyty w innych walutach
co należy do pasywa?
wkłady na żądanie (a vista)
wkłady terminowe
certyfikaty depozytowe
wkłady w innych walutach
pojęcie płynności:
dotyczy szybkości i pewności, z jaką dana pozycja aktywów może być z powrotem zamieniona na pieniądz w dowolnym momencie, w którym zażyczą sobie tego jej posiadacze. Z tego punktu widze-nia składnikiem aktywów o najwyższej płynności jest sam pieniądz (gotówka)
bilans banków:
suma aktywów musi być równa sumie pasywów
który rodzaj bezrobocia można zaliczyć do naturalnej stopy bezrobocia?
bezrobocie frykcyjne
bezrobocie dobrowolne
naturalna stopa bezrobocia stopa, która obserwujemy wówczas, gdy rynek jest w równowadze
rodzaje bezrobocia:
• frykcyjne wynika z faktu, że w gosp. pewne liczba osób zmienia pracę
• strukturalne zbliżone do bf ale chodzi tu o długofalową zależność; w wyniku głębokich i trwa-łych zmian w gosp. całe branże tracą rację bytu, a zatrudnieni w nich ludzie zasilą zasób bezro-botnych (PGR, górnicy)
• typu keynesowskiego rynek dóbr i usług w równowadze, ale gosp. nie jest w stanie w pełni wykorzystać możliwości produkcyjnych, oznacza to utrzymywanie się bezrobocia
• klasyczne neoklasyczni ekonomiści – skutek zjawisk ograniczających możliwości funkcjonowa-nia mechanizmu rynkowego, chodzi o interwencję związków zawodowych Naciskających na zwiększanie płac oraz ustalanie płac min powyżej poziomu równowagi
• chroniczne utrzymujące się przez dłuższy czas i dotyczące tych samych osób, które mimo prób nie są w stanie znaleźć pracy
• cykliczne związane z naturalnymi wahaniami zatrudnienia wynikającymi ze zmian koniunktury gospodarczej
• utajone mówi o osobach, które nie są rejestrowane przez oficjalne statystyki
• dobrowolne nie chcą pracować za płacę realną odpowiadającą warunkom równowagi
• przymusowe jeżeli pracownik jest gotów zaakceptować przedłożoną mu ofertę pracy za obo-wiązującą na rynku płacę, a mimo to nie może znaleźć zatrudnienia
rodzaje inflacji:
• popytowa wzrost popytu sięgający poza stan pełnego zatrudnienia; wzrost cen i powrót do po-przedniej wielkości produkcji
• kosztowa zmiana kosztów, które wpływają na ograniczenie wielkości produkcji
stagflacja, to:
utrzymywanie się wysokiej inflacji, której towarzyszy obniżeniem poziomu produkcji (wzrost bezro-bocia); często jest ona spowodowana ujemnym wstrząsem podażowym (wywołuje on wzrost cen i spadek produkcji w krótkim okresie)
funkcje pieniądza:
• środek wymiany
• jednostka rozrachunkowa – wyrażone są w niej ceny i prowadzone są rozliczenia
• środek przechowywania wartości (tezauryzacji) – można go wykorzystać do dokonania zakupów w przyszłości
• miernik odroczonych płatności – rola jednostki rozrachunkowej w długim okresie
rodzaje pieniądza:
• symboliczny – środek płatniczy, którego wartość, czy też siła nabywcza, znacznie przewyższa koszt jego wytworzenia lub wartość jako towaru w innych jak pieniądz zastosowaniach (np. banknoty)
• bezgotówkowy (wkładowy) – środek wymiany, którego podstawą jest wierzytelność przedsiębior-stwa prywatnego lub osoby fizycznej; są środkiem wymiany
motywy utrzymywania pieniędzy:
• transakcyjny – odzwierciedla fakt niedoskonałej synchronizacji wpływów i wydatków w czasie
• przezorności – z góry decydujemy się trzymać pewien zasób pieniądza na pokrycie nieprzewi-dzianych wydatków, których dokładnego rodzaju nie jesteśmy w stanie przewidzieć
motyw transakcyjny i przezorności wyjaśniają łącznie najważniejsze przyczyny trzymania pienią-dza w roli środka wymiany
• portfelowy – niechęć ludzi do ryzyka; skłonni są poświęcić wyższą stopę zwrotu dla zapewnienia sobie bezpieczeństwa lokat, tj. takiego portfela inwestycyjnego, który przyniesie niższą, ale dają-cą się łatwiej przewidzieć stopę zysku
czym kieruje się oligopol?
w modelu Stackelberga w oligopolistycznej strukturze rynkowej istnieje naturalna tendencja do utrzymywania się cen na względnie stałym poziomie
prawa własności:
• dopóki mamy dobrze zdefiniowane p.w. co do dobra wywołującego efekty zewn., dopóty nie ma znaczenia, kto jest w posiadaniu tych praw – strony mogą wymieniać się odchodząc od swoich początkowych zasobów do alokacji efektywnej w sensie Pareta
• wyłączność (ekskluzywność) – dotyczy suwerenności właściciela w dysponowaniu uprawnieniami do przedmiotu własności wobec uprawnień innych osób
• przenośność (transferowalność) – odnosi się do swobody przekazywania przedmiotu własności innym podmiotom
funkcja banków komercyjnych:
to pośrednicy finansowi, którym państwo udzieliło licencji na działalność polegającą na udzielaniu kredytów i przyjmowaniu depozytów, włączając w to wkłady, w których ciężar mogą być wystawiane czeki
kreacja podaży pieniądza:
• podaż pieniądza to całkowita wartość znajdująca się w obiegu zasobów pieniądza, występującego w roli środka wymiany
podaż pieniądza (M1) = mnożnik kreacji pieniądza x baza monetarna (H)
• mnożnik kreacji pieniądza obrazuje wielkość zmiany ilości pieniądza w ujęciu M1 wywołanej zmianą bazy monetarnej o jednostkę; wysokość zależy od planowanej przez banki stopy rezerw gotówkowych oraz planowanego stosunku gotówki w obiegu w sektorze pozabankowym do cał-kowitej wartości wkładów w bankach
mnożnik
stopa gotówki w obiegu do wkładów
stopa rezerw gotówkowych
C – gotówka w obiegu pozabankowym
D– wkłady (depozyty) a vista
R – rezerwy banków
równowaga konsumenta – co wpływa?
użyteczność
dobra X i Y są komplementarne. Spada popyt na X, jak wzrośnie cena Y?
jeżeli popyt na X spada to cena Y wzrasta
co to jest inflacja?
to wzrost przeciętnego poziomu cen i dóbr w jakimś okresie; czysta – ceny dóbr i czynników produk-cji wzrastają w tym samym tempie
co zaliczamy do teorii gier?
• rodzaje gier
• postać rozwinięta gry: graf, macierz
• strategie: czyste, mieszane, dominująca
• równowaga Nasha
• wartość oczekiwana
• dylemat więźnia
• dylemat wspólnego pastwiska
• paradoks Allais
• skłonność do ryzyka
• awersja do ryzyka
Offline